Cultuur op Madeira: sluit je ogen en droom weg bij de muziek

De meeste mensen komen naar Madeira om van hun vakantie te genieten. De cultuur op Madeira staat meestal niet bovenaan de lijst.

Veel mensen die genieten van hun vakantie op een subtropisch eiland als Madeira beseffen niet echt dat er dagelijks leven is naast de lijst van typische toeristische attracties. Op zich is die lijst al behoorlijk indrukwekkend. Zo kun je talloze schitterende levada-wandelingen maken. Er zijn zeezwembaden en stranden. En er zijn volop mogelijkheden om te gaan eten en te drinken. Bovendien spreken de meeste mensen die in het toerisme werken verschillende talen zodat je je altijd verstaanbaar kunt maken. Het landschap en de natuur zijn adembenemend, je kunt boottochten maken, je kunt walvissen gaan kijken, en je kunt zelfs naar de onbewoonde Ilhas Desertas, die tot natuurgebied zijn verklaard.

bijzaak

Bij een vakantie op Madeira is de cultuur vaak een bijzaak. Je denkt er hooguit misschien aan op een regenachtige dag. Maar als we het daar dan over hebben, dan zijn er genoeg dingen die je misschien leuk zult vinden. Er zijn talloze musea op het eiland en er is veel historische architectuur te zien. Maar podiumkunsten komen er bij de toeristen meestal bekaaid af. Een uitzondering is misschien het wereldberoemde Mandoline Orkest van Madeira, dat regelmatig optreedt in het prachtige stadstheater van Funchal, het Teatro Baltazar Dias’ aan de Avenida Arriaga.

Omdat ik zelf een fadoliefhebber ben, heb ik al lang geleden ontdekt dat deze kunstvorm springlevend is op het eiland. Hoewel ‘geboren’ in Lissabon, heeft de fado zich landelijk verspreid, vooral sinds de fado op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed staat.

sabor a fado

Door de familie die ons favorite Fadohuis in Funchal runt, zijn we ons veel meer bewust geworden van allerlei muzikale manifestaties die hier georganiseeerd worden, vooral in de laatste twee of drie jaar. Hoewel ze meestal nog steeds spelen en zingen in het Fadohuis van Alexandra Sousa, hebben zoon Pedro Marques en schoondochter Sofía Ferreira hun vleugels uitgeslagen en treden ze nu meer en meer buitenshuis op. Ze zijn regelmatig te zien en te horen over het hele eiland, of op de tv-zender RTP Madeira.

Nu het culturele leven na de noodtoestand en de daarmee gepaard gaande lock-down langzaam weer op gang komt, merken we dat sommige gemeenten culturele manifestaties organiseren om toeristen en bewoners aan te trekken. Vorige week gingen we naar een concert bij zonsondergang in Ribeira Brava, waar Sofia Ferreira en Pedro Marques samen met hun gebruikelijke gitaristen Emanuel Faria en Miguel Marques een concert-aan-zee gaven tegen de achtergrond van de oceaan, onder een spectaculaire hemel bij zonsondergang. Goed om te zien hoe de stoelen ver uit elkaar gezet waren, en dat het publiek geen moeite had om sociale afstand te bewaren, zonder dat het hele evenement onnatuurlijk of kil aanvoelde. Kijk maar eens naar een fragment hieronder.

quarantine sessions: gratis online optredens

Omdat we in de loop der jaren bevriend zijn geraakt met de Sabor a Fado’s eigenaresse Alexandra en haar familie, waren we erg bezorgd toen de pandemie het eiland in zijn greep kreeg en restaurants en bars moesten sluiten. Er kwam financiële steun van de regionale overheid, maar voor veel artiesten was het moeilijk of zelfs onmogelijk om toegang tot die steun te krijgen, omdat velen onregelmatige optredens hebben en geen bewijs kunnen leveren van een regelmatig inkomen. Tja. Ook hier maakt de ambtenarij slachtoffers.

Vervolgens nam Miguel Pires, een vooraanstaand uitvoerend kunstenaar, een initiatief dat op lange termijn veel effect zal hebben. Hij begon de Madeira Quarantaine Sessies. Veel artiesten, allemaal afkomstig van Madeira, gaven elk een gratis online concert. Zo gaven ze ons zo elke dag een moment om uit te kijken in de eerste dagen van de pandemie, toen de noodtoestand van kracht was. Natuurlijk heeft iedereen zijn of haar eigen voorkeur, dus niet elke artiest was mijn favoriet. Maar ik keek hoe dan ook elke dag en ik was verrast over de ongelooflijke hoeveelheid getalenteerde mensen in ons kleine paradijsje.

Conversa de Artista

Nadat de noodtoestand was opgeheven, veranderde Miguel Pires de Quarantaine Sessies in regelmatige interviews met de kunstenaars van de archipel ondeer de titel ‘Conversa de Artista’. Geweldig om naar te luisteren en te kijken, minder gericht op buitenlandse bezoekers omdat alles natuurlijk in het Portugees was. Maar als je het kon verstaan kwam je heel wat meer te weten over het culturele leven op het eiland. En je kreeg persoonlijke opvattingen van de artiesten te horen, en soms zelfs een inkijkje in het leven van de artiest die in de schijnwerper stond. Erg leuk om te zien hoe de artiesten steeds meer wonnen aan zelfvertrouwen en professionaliteit tijdens al deze internetoptredens.

Visitas Cantadas: cultuur op Madeira op twee vlakken

Last but not least kregen we nog een andere internetserie voorgeschoteld, ditmaal in Youtube. Visitas Cantadas. Ik heb hier een artikel aan gewijd, dat je hier kunt lezen. Een mooie combinatie van optredende artiesten en plaatsen die een bezoek waard zijn.

boodschap begrepen

Al die gratis concerten, onderhoudende interviews en prachtig vormgegeven optredens hadden dezelfde boodschap: Kijk eens hoe rijk de cultuur van Madeira is. Zoveel artiesten die je misschien nog nooit hebt gezien of gehoord. Maar ook: onze artiesten hebben geen inkomen. En toch blijven ze optreden om de band met het publiek niet te verliezen. Toen lanceerde de regionale overheid een campagne: ‘use o que é o nosso’. Gebruik wat van ons is. Met andere woorden: koop lokaal. Steun kleine bedrijven. Koop lokale groenten en fruit op de boerenmarkten. En het kwartje viel. We kopen al op de boerenmarkt. We gaan het liefst naar kleinere supermarkten en we zijn regelmatig te zien bij onze plaatselijk bar voor een overheerlijke poncha. Maar hoe zit het met de uitvoerende kunstenaars?

privéconcert

We besloten dat we maar één ding konden doen: ze inhuren voor een privé-optreden. Dus lieten we het idee vallen bij een aantal vrienden: als we eens zouden proberen een paar artiesten in te huren om voor ons op te treden. Het idee werd door iedereen toegejuichd. Dus aan de slag. Het was meteen al duidelijk dat we natuurlijk Sofia en Pedro wilden. Maar omdat de fado niet bij iedereen in de smaak valt wilden we ook een ander soort muziek. Makkelijk, want de verrukkelijke Tiago Sena Silva was ons al opgevallen bij de Quarantine Sessions en de Visitas Cantadas.

Dat maakte het wel heel gemakkeijk. Ik hoefde alleen Sofía maar te bellen. Zij kent Tiago en had in no time een offerte geregeld. Laat ik maar dit zeggen: het is allemaal heel betaalbaar. We wilden het prívéconcertje houden vóór 1 juli. Want dat was de datum dat er weer vliegtuigen met toeristen konden landen en we wisten toen nog niet wat het effect op het eiland zou zijn qua coronabesmettingen. (Dat bleek allemaal reuze mee te vallen, maar daar kom ik in een later artikel op terug).

video

Dus op 24 juni kwamen we bij elkaar in onze plaatselijke Bar Formiga – weet je nog, die de lekkerste poncha maakt van west Madeira – om te genieten van een prachtige zonnige middag met muziek, plezier en poncha, in het heerlijke gezelschap van vrienden en vrienden-van-vrienden.

Iedereen moest wel helemaal €10 bijdragen, en sommigen gaven wat meer, zodat we uiteindelijk onze artiesten wat meer geld konden geven dan was afgesproken. Het heeft wat tijd gekost voordat ik mijn video-impressie van de middag klaar had. Maar nu is hij er. Je kunt wel zien dat we de artiesten niet de professionele zetting konden bieden die ze verdienen, ook qua akoestiek en ja, er was wat achtergrondgeluid, maar iedereen vond het super en we gaan dit evenementje zeker proberen te herhalen.

Het is heerlijk om die momenten nog eens te herbeleven. Het zichtbare plezier op de gezichten van de gasten en van de artiesten staat in schril contrast met de ernst van de pandemie die als een donkere wolk boven de buitenwereld hangt. Onze oase die Madeira heet heeft nog zon! Dus ga lekker zitten en geniet van de muziek. En houd je ogen open, dan zie je wat ik bedoel. Zorg dat je erbij bent, de volgende keer , als je op het eiland bent. Iedereen is welkom. .

We gaan door met het steunen van de kleinkunst op het eiland. Dat kunnen jullie ook als je hier bent. Ga gewoon naar een optreden en geniet. Veel artiesten treden regelmatig op in hotels en restaurants in het seizoen. Jammer genoeg is het niet altijd makkelijk om uit te vinden wie er waar optreedt, en op dit moment is de beste manier om op de hoogte te blijven het Madeira Island News te volgen. Tobi pikt het nieuws hierover meestal wel uit de plaatselijke kranten en andere media.

Vergeet intussen niet om je te abonneren onder aan de pagina. En laat vooral een reactie achter!